Microsoft word - klt steyl def.doc

Floriade-kloostertuin
Humus voor de ziel
Tini Brugge - Stichting Kloostertuinen
Kapelweg 3
7218 NJ Almen
www.kloostertuinen.nl
De kloostertuin op de Floriade in Venlo, 2012
De tuin bestaat uit een klein stukje grond, (van ongeveer 25m lengte, één korte zijde
van 10 m en van 15 m) met een mini- kloostertuin. Hij is geïnspireerd door het grote
complex van drie grote kloosters, kloostertuinen, parken en begraafplaatsen en
omringende gebouwen dat Arnold Janssen in het Noord-Limburgse Steyl stichtte.
Arnold Janssen was een Duitse pater die in 1875 Steyl uitkoos als plaats om zijn
congregatie van missiebroeders en -zusters op te richten. Het grote groene gebied in
het hart van Steyl is inmiddels erkend als Europees Religieus Erfgoed, geboortegrond
van de Sociëteit van het Woord Gods. In de tuin zoals die op de Floriade is gerealiseerd, zijn de karakteristieke kenmerken van een kloostertuin bijeengebracht, zoals die ook te zien zijn op verschillende plekken in Kloosterdorp Steyl: - Aandacht en ruimte voor verdieping en devotie: voedsel voor de ziel Gedachtenis: voedsel voor de herinnering
Overzicht
De kabelbaan, die hoog boven het Floriadeterrein hangt, geeft een goed overzicht van
de tuin. Je ziet 5 jonge bomen met een groen labyrint met wensboom in het midden.
In één van de hoeken staan kleurige bloemen. In de andere hoek staan kruiden, net als
aan weerszijden van een slingerpaadje met houtsnippers. Aan de korte zijde is een
moestuin, verdeeld over vier vakken en een wat groter perk. Daartussen staat een
bankje.
Wensboom
Het hart van de tuin, op het kruispunt van paden, wordt gemarkeerd door een boom
met vrolijk wapperende gele en rode linten. De kleuren verwijzen naar het glas-in-
lood-raam achter de graftombe van Arnold Janssen in Steyl. Het stelt twee handen
voor, in geel en rood. Geel, als warm zonlicht om ieders levenspad te verlichten en
rood, de kleur van de liefde, van het hart; de kleur van de Geest.
De boom is een wensboom. Aan de takken hangt een nestkastje waarin mensen hun
wensen en gebeden kunnen achterlaten. Het kastje is gemaakt van hergebruikte
materialen. Alle wensen van alle mensen zijn hier welkom, net zoals vogels uit alle
windstreken.
De boom is een es (Fraxinus americana) die sterk omhoog groeit naar het licht van de
zon. De es wordt in de volksmond ook wereldboom of Adamsboom genoemd. In de
Elzas heet hij wonderboom omdat de bladeren van oudsher gebruikt worden om
wonden te genezen.
Wereldbomen
In de tuin staan verder 5 jonge bomen, net als in Steyl. Ze verwijzen naar de 5
continenten waarin de missiebroeders en -zusters uit Steyl werken en leven.

-
Kornoelje Cornus nuttalii Monarch Amerikaanse Es Fraxinus americana Autumn applause Gewone Plataan Platanus hispanica legacy Zilver- of witte Esdoorn Acer saccharum Zwarte of rode Berk Betula nigra
Labyrint
De wensboom staat middenin het mini-labyrint, het hart van de tuin. Ook in Steyl ligt
een labyrint naast de kerk, zoals in of bij bij veel kerken. Bijvoorbeeld in de
kathedraal van Chartres (Frankrijk) en in de kerktuin van Joannes de Doper in
Hoofddorp. Een labyrint is geen doolhof waarin je eindeloos zoekt naar een uitweg
maar het voert je vanzelf naar het hart, naar het centrum. Daar kun je kunt stil blijven
staan vóórdat je weer naar buiten gaat, de wereld in. In het labyrint op de Floriade
staat een waterschaal in het hart, als verwijzing naar de bron van leven. Hier komen
vogels uit alle windrichtingen drinken.
Kruiden
Geur als wierook
Tussen de kruidenborder loopt een slingerpad. Slingerpaden zijn ter ontspanning. Niet
zo snel mogelijk op je doel af gaan, maar je laten verleiden om al je zintuigen te
gebruiken, om stil te staan, te dralen, kringelend als wierook. In Steyl leiden
slingerpaadjes naar de grotten. Op de Floriade kun je slingerend door de tuin de geur
van kruiden ruiken als je ze even vluchtig aanraakt. Dan komen de geuren vrij van
rozemarijn, tijm en lavendel. Geur is een geheim van God, niet te grijpen, als
wierook.
Geneeskrachtige kruiden
De meeste kruiden in deze border zijn te gebruiken als geneeskruid. Vroeger werden
kruidentuinen met geneeskrachtige kruiden aangelegd bij kloosters omdat op het
concilie van Nicea (325) besloten was dat kloosters zieken moesten opnemen. In het
Duits worden kruiden Heilkraüter genoemd. Ze helpen mensen weer 'heel', gezond, te worden. De naam van salie verwijst daarnaar, afgeleid van salvare, genezen. Jezus wordt ook wel Christus Salvator genoemd. Sommige kruiden dragen de naam van heiligen: Sint Janskruid en Sint Joriskruid (valeriaan). Arnica heet ook wel Sint Luciaans-wondkruid. Heelkruid, Sanicula europea, heet in België en Frankrijk Herbe de St. Laurent. Mensen dachten vroeger dat God een teken aan planten had gegeven om te laten zien
welke plant voor welke ziekte geschikt was (signatuurleer). Zo kreeg longkruid kreeg
haar naam omdat de tekening op het blad lijkt op longen.
Ook tegenwoordig worden veel kruiden gebruikt voor hun geneeskrachtige werking.
Kamille is steeds geliefd als huismiddeltje bij kiespijn en met de blaadjes van
goudsbloem maakt missiezuster zr. Paulinia uit Steyl een verzachtende
goudsbloemzalf.
Geneeskrachtige kruiden in de Floriade kloostertuin
-
Citroenmelisse Melissa officinalis Koningskaars Verbascum officinalis Lievevrouwebedstro Gallium odoratum Rozemarijn Rosmarinus officinalis Sint Janskruid Hypericum perforatum
Keukenkruiden
Andere kruiden worden vooral als keukenkruid gebruikt. Bij de rabarberplant in de
Floriade kloostertuin staan keukenkruiden zoals peterselie en selderij. Verderop staan
lavas, citroenmelisse en munt.
In de bijbel staat een citaat over kruiden: 'Wee jullie schriftgeleerden en Farizeeën,
huichelaars, jullie geven tienden van munt, dille en komijn, maar veronachtzamen
wat in de wet zwaarder weegt: recht, barmhartigheid en trouw' (Matteüs 23, 23).
Keukenkruiden in de Floriade kloostertuin
-
Rozemarijn Rosmarinus officinalis
Bloemen
Ook 'gewone', mooie bloemen horen in een kloostertuin. Ze werden vroegen speciaal
gekweekt om de kerk te versieren. Elke kleur bloem staat voor een bepaalde
symbolische waarde. In de Floriadetuin staan vooral bloemen met de kleuren rood,
paars met wat roze, blauw wit en groen in de bloemenborder.
Blauw, hemelsblauw, is de kleur van verlangen. Het is vaak de kleur die samen met
wit vaak voor de kleding van Maria wordt gebruikt. Daarom speelt het ook een grote
rol tijdens Mariafeesten.
Wit, feestelijk wit, wordt op feestdagen gebruikt zoals met Kerstmis en Pasen. Ook in
de paastijd, de zes weken tussen Pasen en Pinksteren, wordt wit gebruikt omdat in
deze periode speciaal wordt stilgestaan bij de wonderlijke kracht van opstaan uit wat
kapot is. Natuurlijk is wit ook de kleur bij een doop of huwelijk: een nieuw begin.
Paars en roze zijn de kleuren die gebruikt worden in de Advent en de vastentijd
tussen carnaval en Pasen. Paars staat voor voorbereiding en inkeer. Voorbereiding op
het lijden dat komen gaat. Paars is ook de kleur van de mantels van priesters en
koningen. Roze wordt in de donkere bezinnende periode gebruikt als herinnering aan
het licht van God.
Rood is de kleur van het hart, het vuur dat je bezielt, de liefde. In de kerk verwijst het
naar de geest van liefde en leven. Rood wordt gebruikt op Pinksteren als de Heilige
Geest in vurige tongen op de apostelen neerdaalt. Rood wordt in de kerk ook op
andere momenten gebruikt waarin de Geest centraal staat, zoals bij de bevestiging in
een ambt of bij het vormsel.
Groen is de kleur van het nieuwe leven. Het is de kleur die in de kerk op vele
'gewone' weken in zomer, herfst en winter wordt gebruikt. Het is ook de basiskleur
van de stola van de voorgangers en het kleed over de lezenaar. Groen als verwijzing
naar vernieuwend leven dat het geloof in God je schenkt.
Bloemen/ vaste planten in de Floriade kloostertuin
-
Bergamot Monarda cambridge scarlet Kaukasiche vergeet-mij-niet Brunneria macrophylla Jack Frost Lavendel Lavendula angustifolia Lieve vrouwe bedstro Gallium odoratum Zonnehoed Rudbeckia fulgida 'Goldsturm'
Maria
In geen enkele kloostertuin ontbreekt het beeld van Maria. De moeder van Jezus is
een inspiratiebron. Arnold Janssen, de stichter van de drie kloosters in Steyl, had een
bijzondere devotie tot Maria: 'Ik zie het beeld van mijn goede moeder voor mij, zoals
zij mij gevoed en tot het goede heeft opgevoed, en zoals zij ook voor mij heeft gebeden
toen ik ver van het huis van mijn ouders verbleef ' (Arnold Janssen 1860). In de
kloostertuin in Steyl zijn dan ook een speciale Mariagrot en een Zeven Smarten-grot
die herinneren aan het verdriet van Maria.

Bij het Mariabeeld op de Floriade staan speciale rozen, deze nieuwe varieteit kreeg
de naam van de Stichter van het missiehuis: Arnold Janssen. Een verwijzing naar de
liefde, het hart van de mensen en de liefde van God voor zijn hele schepping. Het
devies van Arnold Janssen was: 'Leve het Heilig Hart in het hart van de mensen'..
Groenten
Kloosters waren zelfvoorzienend. Ook bij de kloosters in Steyl staan fruitbomen,
bessen en zijn moestuinen aangelegd om de vele mensen te voeden die daar leven. In
de mini-kloostertuin op de Floriade is alleen plaats voor een paar soorten groenten,
waaronder ook een aantal zogenaamde 'vergeten' groenten en wat aardbeien.
Groenten in de Floriade kloostertuin
-
Aardbei doordrager Fragaria *anasssa Bloemkool Brassica oleracea var. cauliflora Boerenkool Brassica oleracea var. Sabellica Koolrabi Brassica oleracea var. gonylodes Spitskool Brassica olaracea convar. Capitata var. alba Spruitkool Brassica oleracea var. gemmifera rubine - Winterwortel oranje Daucus carota Flakkee 2 - Winterwortel purper Daucus carota dragon
'Vergeten groenten' in de Floriade kloostertuin
-
Brave Hendrik Chenopodium bonus-henricus Japanse aardappel, Andoorn of Crosne Stachys affinis

Source: http://www.katholiekamersfoort.nl/fman/4599.pdf